معرفی انواع سیم بکسل و کاربرد آنها
انتخاب سیم بکسل مناسب با توجه به نوع کاربرد و شرایط محیطی بسیار مهم است و باید از سیم بکسل با ظرفیت مناسب برای جابجایی بار استفاده کرد. به همین دلیل شناختن انواع سیم بکسل و کاربردشان از اهمیت بالا برخوردار است و بهتر است قبل از خرید حتما زمانی را صرف شناخت و مطالعه درمورد انواع سیم بکسل و کاربرد هایشان نمایید. در ادامه به بررسی اجزای سیم بکسل، سیم بکسل چیست و انواع آن نیز می پردازیم.
سیم بکسل چیست؟
سیم بکسل که به آن طناب فولادی نیز گفته می‌شود، نوعی طناب است که از الیاف فولاد ساخته می‌شود. این الیاف به صورت مارپیچ به هم تابیده شده و یک طناب را تشکیل می‌دهند. سیم بکسل‌ها در انواع مختلفی با توجه به تعداد لایه‌های سیم، جنس مغزی، قطر مفتول و نوع تابیدن مفتول‌ها تولید می‌شوند. همچنین سیم بکسل ها از سه بخش اصلی مغزی، لایه سیم و مفتول ساخته می شوند که در ادامه به بررسی دقیق آنها می پردازیم.
انواع سیم بکسل
با شناخت انواع سیم بکسل و نحوه استفاده صحیح از آنها، می‌توانید ایمنی خود را هنگام کار با سیم بکسل افزایش دهید و می‌توانید سیم بکسل مناسب با نیاز خود را انتخاب کنید. در ادامه به بررسی انواع سیم بکسل از نظر تاب و بافت می پردازیم:
انواع سیم بکسل از نظر نوع تاب
سیم بکسل یک طرفه (Single Lay): در این نوع سیم بکسل، جهت تابیدن مفتول‌ها در تمام لایه‌ها یکسان است. به عبارت دیگر، تمام مفتول‌ها در یک جهت (مثلاً جهت عقربه‌های ساعت) تابیده می‌شوند. سیم بکسل‌های یک طرفه انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و در برابر له شدن مقاوم‌تر هستند. از کاربردهای سیم بکسل‌های یک طرفه می توانیم به بالابر، جرثقیل، دکل و آسانسور اشاره نماییم.
سیم بکسل دو طرفه یا صلیبی (Cross Lay): این نوع نیز جهت تابیدن مفتول‌ها در لایه‌های مختلف مخالف یکدیگر است. به این ترتیب، در هر لایه، مفتول‌ها در جهت مخالف لایه قبلی تابیده می‌شوند. سیم بکسل‌های دو طرفه ثبات ابعادی بیشتری دارند و در برابر پیچ خوردگی مقاوم‌تر هستند. از کاربردهای سیم بکسل‌های دو طرفه نیز می توانیم به جرثقیل های گردان، تله کابین، بالابر معدن و پل های معلق نیز اشاره کنیم.
سیم بکسل ترکیبی (Combination Lay): در این نوع سیم بکسل، از ترکیب دو نوع تابیدن یک طرفه و دو طرفه در لایه‌های مختلف استفاده می‌شود. به این ترتیب، مزایای هر دو نوع تابیدن را می‌توان در یک سیم بکسل داشت. سیم بکسل های ترکیبی در جرثقیل های ساحلی و دریایی نیز قابل استفاده هستند.
انواع سیم بکسل از نظر بافت
سیم بکسل معمولی (Regular Lay): سیم بکسل های معمولی، جهت تابیدن رشته‌ها (لایه سیم) معکوس جهت تابیدن مفتول‌ها است. به عبارت دیگر، اگر مفتول‌ها در جهت عقربه‌های ساعت تابیده شده باشند، رشته‌ها در جهت خلاف عقربه‌های ساعت تابیده می‌شوند و یا بالعکس. سیم بکسل‌های معمولی بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف دارند. از مزایای سیم بکسل معمولی می توانیم به انعطاف پذیری بالا، مقاومت بالا و کارایی بیشتر در قرقره و بالابر نیز اشاره کنیم.
سیم بکسل لنگ (Lang Lay): در این نوع سیم بکسل، جهت تابیدن رشته‌ها (لایه سیم) هم جهت با تابیدن مفتول‌ها است. به عبارت دیگر، اگر مفتول‌ها و رشته‌ها هر دو در جهت عقربه‌های ساعت تابیده شده باشند و یا بالعکس. سیم بکسل‌های لنگ در کاربردهایی که نیاز به چرخش دارند، مانند جرثقیل‌های گردان و تله‌کابین‌ها، استفاده می‌شوند. این نوع سیم لکسل از مقاومت بالا در برابر له شدن برخوردار است و برای کاربردهایی که نیاز به چرخش دارند بسیار مناسب است.
سیم بکسل وارینگتون (Warrington Lay): سیم بکسل های وارینگتون، از دو نوع تابیدن مفتول در لایه‌های مختلف استفاده می‌شود. به این ترتیب، در لایه‌های داخلی از تابیدن یک طرفه و در لایه‌های خارجی از تابیدن دو طرفه استفاده می‌شود. سیم بکسل‌های وارینگتون ترکیبی از مزایای سیم بکسل‌های معمولی و لنگ را دارند. سیم های بکسل از نوع وارینگتون از انعطاف پذیری بالا، مقاومت در برابر له شدن، مقاومت در برابر خوردگی و… برخوردار است. این نوع کمی پیچیده تر از سیم بکسل های معمولی و لنگ می باشد.
سیم بکسل سیل (Seale Lay): در این نوع سیم بکسل، از تابیدن دو طرفه در تمام لایه‌ها استفاده می‌شود، به طوری که جهت تابیدن در هر لایه با لایه قبلی 90 درجه زاویه دارد. سیم بکسل‌های سیل ثبات ابعادی بسیار بالایی دارند و در برابر پیچ خوردگی بسیار مقاوم هستند. از این محصولات می توانید در جرثقیل های غول پیکر، دکل های مخابراطی و پل های معلق استفاده کرد.
سیم بکسل فیلر (filler): سیم بکسل با بافت فیلر (Filler Lay) نوعی سیم بکسل است که در آن از دو نوع مفتول با قطرهای مختلف برای ساخت رشته‌ها (لایه‌های سیم) استفاده می‌شود. مفتول‌های فیلر در تماس مستقیم با سطوح قرار می‌گیرند و از سایش مفتول‌های ضخیم‌تر محافظت می‌کنند.
سیم بکسل استاندارد (standard): در این نوع بافت نیز مفتول‌های تشکیل‌دهنده هر یک از رشته ها از لحاظ قطر یکسان می باشند، طناب‌های دارای این نوع بافت به عت منعطف بودن، کاربردهای گسترده تر و متنوع‌تری نیز در صنعت دارند.
مشخصات سیم بکسل
به طور کلی، مشخصات سیم بکسل شامل موارد زیر می‌شود:
- قطر: قطر سیم بکسل بر حسب میلی‌متر (mm) یا اینچ (inch) اندازه‌گیری می‌شود. قطر سیم بکسل نشان‌دهنده ضخامت کلی سیم بکسل و همچنین حداکثر باربری آن است.
- ساختار: ساختار سیم بکسل به تعداد رشته‌ها (لایه‌های سیم) و تعداد مفتول‌ها در هر رشته اشاره دارد. ساختارهای مختلف سیم بکسل برای کاربردهای مختلف مناسب هستند.
- نوع مغزی: مغزی در مرکز سیم بکسل قرار دارد و وظایف مهمی مانند حفظ شکل و ساختار سیم بکسل، کاهش اصطکاک بین رشته‌ها و افزایش تحمل بار را بر عهده دارد. مغزی سیم بکسل‌ها از جنس‌های مختلفی مانند کنف، فولاد، پلاستیک و سرامیک ساخته می‌شوند.
- نوع تاب: تاب مفتول‌ها در سیم بکسل می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. نوع تاب بر انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر پیچ خوردگی و استحکام سیم بکسل تاثیر می‌گذارد.
- جنس مفتول: مفتول‌های سیم بکسل از جنس فولاد با روکش‌های مختلف مانند گالوانیزه، گالوانیزه گرم، فولاد ضد زنگ و … ساخته می‌شوند. جنس مفتول بر استحکام، مقاومت در برابر خوردگی و طول عمر سیم بکسل تاثیر می‌گذارد.
- گام: گام سیم بکسل به فاصله بین دو پیچ متقاطع در رشته سیم اشاره دارد. گام سیم بکسل بر انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر سایش آن تاثیر می‌گذارد.
- ظرفیت باربری: ظرفیت باربری سیم بکسل حداکثر باری است که می‌تواند تحمل کند. ظرفیت باربری سیم بکسل با توجه به قطر، ساختار، جنس مفتول و سایر مشخصات آن تعیین می‌شود.
- استانداردها: سیم بکسل‌ها باید مطابق با استانداردهای مختلف ملی و بین‌المللی مانند DIN، EN، ISO و … تولید شوند.
اجزای سیم بکسل
سیم بکسل از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- مغزی (Core): مغزی در مرکز سیم بکسل قرار دارد و از جنس الیاف طبیعی، مصنوعی یا فولاد ساخته می‌شود. وظیفه اصلی مغزی، نگه داشتن رشته‌های سیم در کنار هم و افزایش توان تحمل تنش خمشی سیم بکسل است.
- لایه سیم (Strand): لایه سیم از تابیدن تعداد مشخصی مفتول در کنار یکدیگر ایجاد می‌شود. مفتول‌ها در تشکیل لایه سیم به دور یک مفتول مرکزی (Center Wire) تابیده می‌شوند. هر سیم بکسل با توجه به قطر مغزی از تعدادی لایه سیم تشکیل شده است که با آرایشی خاص به دور مغزی تابیده می‌شوند.
- مفتول (Wire): مفتول کوچک‌ترین جزء سیم بکسل به شمار می‌رود. جنس مفتول از فولاد، آهن، استیل یا برنز است. استحکام سیم بکسل در برابر سایش و خوردگی کاملاً وابسته به جنس و کیفیت مفتول‌ها است.
جمع بندی
در نهایت برای کاربردهایی که سیم بکسل در معرض سایش زیاد قرار می‌گیرد، از سیم بکسل با مقاومت بالا در برابر سایش استفاده می‌شود و برای کاربردهایی که سیم بکسل در معرض رطوبت، آب، مواد شیمیایی و … قرار می‌گیرد، از سیم بکسل با مقاومت بالا در برابر خوردگی استفاده می‌شود. همچنین در فعالیت هایی که سیم بکسل در معرض حرارت بالا قرار می‌گیرد، بهتر است از سیم بکسل با مقاومت بالا در برابر حرارت استفاده می‌شود. در هنگام انتخاب سیم بکسل باید به عواملی مانند ظرفیت باربری مورد نیاز، قطر و جنس مفتول‌ها، تعداد و آرایش لایه‌های سیم، نوع تاب مفتول‌ها، نوع مغزی، مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر خوردگی، مقاومت در برابر حرارت، انعطاف‌پذیری، قیمت و شرایط محیطی توجه کرد.